تأمین امنیت غذایی کشور با شکستن انحصار واردات کالاهای اساسی

تأکید رهبر معظم انقلاب بر شکستن انحصار واردات، یک فرمان راهبردی برای ایمن‌سازی اقتصاد کشور در برابر تکانه‌های داخلی و خارجی است. انحصار در تأمین غذای مردم، نه تنها سفره آنها را کوچک‌تر و گران‌تر می‌کند، بلکه امنیت ملی را نیز به مخاطره می‌اندازد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، انتقاد صریح رهبر معظم انقلاب در دیدار 16 شهریور 1404 با هیئت دولت، مبنی بر لزوم شکستن انحصار در واردات کالاهای اساسی و رقابتی کردن این عرصه، بار دیگر یکی از پاشنه‌های آشیل اقتصاد ایران را در کانون توجه قرار داد. 
ایشان با هوشمندی، دو بعد اصلی این مسئله را هدف قرار دادند: انحصار در مبادی واردات (کشورهای مبدأ) و انحصار در مباشران واردات (واردکنندگان).
 تأکید ایشان بر اینکه این رقابت‌سازی می‌تواند به «کاهش قیمت ارزی خریدها و قیمت ریالی آنها در کشور» منجر شود، صرفاً یک توصیه اقتصادی نیست، بلکه یک راهبرد کلیدی برای تقویت ثبات اقتصادی، مقابله با رانت و افزایش تاب‌آوری اقتصاد ملی در برابر فشارهای خارجی است. این نگاه راهبردی، ریشه در بیانات پیشین ایشان نیز دارد. در طول سالیان گذشته، رهبر انقلاب همواره بر ضرورت تنوع‌بخشی به شرکای تجاری و پرهیز از وابستگی به چند کشور محدود تأکید کرده‌اند.
همچنین، انتقادات ایشان از واردات بی‌رویه کالاهایی که مشابه داخلی دارند، نشان‌دهنده یک دکترین منسجم است: «واردات باید در خدمت تولید ملی و منافع عمومی باشد، نه در انحصار گروه‌های خاص یا در تقابل با توانمندی‌های داخلی». 
انحصار در واردات کالاهای حیاتی مانند گندم، جو، ذرت، دانه‌های روغنی و نهاده‌های دامی، از چند منظر امنیت ملی و ثبات اقتصادی کشور را تهدید می‌کند:
1- آسیب‌پذیری در برابر فشارهای ژئوپلیتیک: وابستگی به تعداد محدودی کشور برای تأمین غذای مردم، به آن کشورها اهرم فشار قدرتمندی علیه ایران می‌دهد. در شرایط بحرانی یا تحریم، این کشورها می‌توانند با ایجاد اختلال در صادرات، امنیت غذایی میلیون‌ها ایرانی را به خطر اندازند. این دقیقاً همان نقطه‌ای است که دست مسئولان را می‌بندد و قدرت چانه‌زنی دیپلماتیک کشور را تضعیف می‌کند.
2- فساد و رانت‌جویی: تمرکز واردات در دست چند شرکت یا فرد خاص، زمینه را برای شکل‌گیری «کارتل‌های وارداتی» فراهم می‌کند. این گروه‌ها با استفاده از نفوذ خود، ارز دولتی را با نرخ ترجیحی دریافت کرده و با فروش کالاها در بازار به قیمت‌های گزاف، سودهای نجومی و بادآورده کسب می‌کنند. این فرآیند، به نابرابری، نارضایتی عمومی و تضعیف اعتماد به حاکمیت دامن می‌زند.
3- افزایش هزینه‌های تمام‌شده و تورم: برخلاف تصور رایج، انحصار به کاهش قیمت منجر نمی‌شود. واردکنندگان انحصاری، به دلیل عدم وجود رقیب، انگیزه‌ای برای جست‌وجوی بهترین قیمت‌ها در بازارهای جهانی ندارند.
آنها می‌توانند با قیمت‌های بالاتر خرید کنند و این هزینه اضافی را به مصرف‌کننده نهائی تحمیل نمایند. رقابتی کردن فضا، واردکنندگان را مجبور می‌کند برای کسب سهم بازار، به دنبال منابع ارزان‌تر و کارآمدتر بگردند و این امر، همان‌طور که رهبر انقلاب اشاره کردند، به کاهش قیمت ارزی و ریالی منجر می‌شود.
4- کاهش کیفیت و نوآوری: در یک بازار انحصاری، واردکننده دغدغه‌ای برای بهبود کیفیت کالا یا بهینه‌سازی فرآیندهای لجستیک (حمل‌ونقل، انبارداری) ندارد. مصرف‌کننده مجبور است هر آنچه عرضه می‌شود را بپذیرد. اما در فضای رقابتی، شرکت‌ها برای حفظ مشتریان خود ناچار به ارائه کالای با کیفیت‌تر و خدمات بهتر هستند.
گفتنی است تأکید رهبر معظم انقلاب بر شکستن انحصار واردات، یک فرمان راهبردی برای ایمن‌سازی اقتصاد کشور در برابر تکانه‌های داخلی و خارجی است. انحصار در تأمین غذای مردم، نه تنها سفره آنها را کوچک‌تر و گران‌تر می‌کند، بلکه استقلال و امنیت ملی را نیز به مخاطره می‌اندازد.
اجرای یک برنامه منسجم برای رقابتی کردن همزمان مبادی و مباشران واردات، می‌تواند به کاهش قیمت‌ها، ریشه‌کن کردن فساد، تقویت امنیت غذایی و افزایش قدرت چانه‌زنی بین‌المللی ایران منجر شود.
این مهم، نیازمند اراده قاطع دولت، همکاری نهادهای نظارتی و اصلاحات ساختاری در نظام تجاری و ارزی کشور است. غفلت از این امر، سپردن امنیت غذایی و معیشت مردم به دست معدودی رانت‌خوار داخلی و چند قدرت خارجی است؛ خطایی که اقتصاد مقاومتی هرگز آن را برنمی‌تابد.